SIERPECCY BADACZE IV KOMPONENT „ TERAPIA PEDAGOGICZNA Z ELEMENTAMI ZAJĘĆ

PSYCHO - EDUKACYJNYCH”

Szkoła Podstawowa nr 2 im. Armii Krajowej w Sierpcu 

WSTĘP

     Jednym z najbardziej widocznych zjawisk dokonujących się wśród młodzieży w ostatnich latach jest eskalacja zachowań nasyconych agresją. Z uwagi na wymiar i natężenie tego zjawiska postanowiliśmy stworzyć program, którego celem byłoby zminimalizowanie przyczyn agresji i przeciwdziałanie przemocy, a także wskazanie właściwych wyborów życiowych i umiejętności rozładowania napięcia w alternatywny sposób. Zdajemy sobie sprawę, że szkoła jako placówka edukacyjno-wychowawcza w dużej mierze odpowiada za kształtowanie właściwych postaw społecznych swych uczniów, musi więc wskazać im właściwą drogę w życiu, naświetlić pozytywne postawy społeczne i moralne, dzięki którym będą prawidłowo funkcjonowali w społeczeństwie. Aby program ten przyniósł zamierzone efekty musi być wspierany ścisłą współpracą ze środowiskiem rodzinnym, w którym młodzi ludzie wzrastają.

     Założenia teoretyczne programu wynikają z podstawowych prawidłowości i zasad psychologii ogólnej i społecznej.

I. CZĘŚĆ TEORETYCZNA

     AGRESJA – w znaczeniu potocznym oznacza wrogie ruchy i zachowania mające na celu wyrządzenie komuś szkody, straty czy bólu. Jest ona pokazaniem pozycji dominującej. Agresja jest zapalnikiem przemocy.
     Agresja pośrednia objawia się przez ignorowanie poleceń i zakazów, wydawanie nieprzychylnej opinii, agresja przemieszczona to np.: trzaskanie drzwiami, rzucanie przedmiotami, niszczenie wytworów własnej pracy, pisanie po ławkach, ataki na rówieśników, a agresja werbalna przejawia się aroganckimi, obraźliwymi wypowiedziami.

Przyczyny zachowań agresywnych u dziecka:

• agresja i przemoc w rodzinie,

• chaos w rodzinie,

• negatywny lub chłodny stosunek rodziców do dziecka,

• brak wyznaczonych granic, których dziecku nie wolno przekraczać w zachowaniu wobec rodziców, rodzeństwa, rówieśników,

• mało rozwinięta samokontrola swoich emocji,

• ustabilizowane wzory zachowań agresywnych i stosowania przemocy,

• używanie alkoholu i narkotyków,

• nuda,

• przekazywana w telewizji przemoc.

Najczęstsze przejawy agresji fizycznej wśród uczniów:

• pobicia i bójki,

• przestraszanie,

• niszczenie cudzych rzeczy,

• niszczenie sprzętu szkolnego,

• zachęcanie do bicia,

• wymuszanie,

• bicie młodszych kolegów,

• napastowanie fizyczne przez zorganizowaną grupę.

Agresja słowna uczniów wyraża się poprzez:

• grożenie pobiciem,

• przezywanie,

• przekleństwa,

• ordynarne odzywki,

• wyśmiewanie,

• kłótnie,

• grożenie skarżeniem,

• napastowanie słowne przez zorganizowaną grupę.

Agresywne zachowania uczniów służą m. in.:

- odreagowaniu złości, wyżyciu się, osiągnięciu jakiegoś celu, zwróceniu na siebie uwagi, zaspokojeniu potrzeb, rozładowaniu lęków i napięć, demonstracji siły, maskowaniu lęku i słabości, zdobyciu akceptacji grupy, odpowiedzi na agresję ("przemoc rodzi przemoc").

PRZEMOC – działanie powodujące naruszenie praw człowieka. To każde działanie, słowo, które nas poniża, powoduje krzywdę, cierpienie. Istotą przemocy fizycznej jest zadawanie i powodowanie cierpień.

Oto jej cztery podstawowe formy:

• bicie – uderzanie ręką, uderzanie przedmiotami, szarpanie za włosy, za uszy, kopanie, popychanie i inne,

• przymuszanie – do trzymania podniesionych rąk, do klęczenia, wykonywania różnych prac fizycznych, zmiany miejsca przebywania, opuszczania klasy szkolnej i inne, ograniczanie – zakaz wychodzenia z klasy szkolnej, szkoły, mieszkania, wiązanie, zakaz jedzenia i inne,

• pozbawianie – noszenia ulubionej odzieży, spotkań towarzyskich, stałego miejsca przebywania w jakimś pomieszczeniu i inne.

     Przemoc emocjonalna wobec dziecka może się przejawiać na różne sposoby:

• przemoc słowna polegać może na oczernianiu, zawstydzaniu, oskarżaniu, przezywaniu (obniża poczucie wartości i porównuje go z innymi dziećmi), naśmiewanie się,

• odrzucenie (fizyczne i emocjonalne),

• degradowanie czyli ocenianie, obniżanie poczucia wartości poprzez krytykę, porównywanie do innych,

• terroryzowanie czyli straszenie lub zastraszanie,

• izolowanie od środowiska zewnętrznego, od grup rówieśniczych, od zajęć pozaszkolnych, od dalszej rodziny (dziadków, cioć, etc,), nie wyrażanie myśli i uczuć wewnątrz rodziny, zakaz budowania własnej indywidualności,

• obowiązek istnienia w strukturach, tzn. że dziecko musi funkcjonować w zaakceptowanej strukturze, ryzykiem takiego postępowania wobec dziecka jest możliwość pojawienia się w przyszłości psychoz środowiskowych i osobowościowych,

• korumpowanie, czyli zmuszanie do kradzieży, żebractwa, proponowanie lub przymuszanie do picia alkoholu,

• eksploatacja, czyli przymuszanie do czynności i ról przekraczających możliwości rozwojowe dziecka, przejawiające się w zamianie ról i przemocy seksualnej,

• pozbawianie stymulacji emocjonalnej, intelektualnej, społecznej,

• niepewne i niestabilne wychowanie, czyli brak czytelnych zasad i norm wychowania

Czynniki ryzyka:

• bezrobocie w rodzinie, bieda, marginalizacja społeczna,

• przemoc i niewydolność wychowawcza rodziny,

• niska samoocena,

• zatarte granice, brak pozytywnych wzorów,

• brak jasno określonych norm etycznych i moralnych,

• używanie substancji psychoaktywnych,

• niepowodzenia szkolne,

• niezaspokojenie pragnień i potrzeb,

• przynależność do nieformalnych grup i subkultur,

• gloryfikacja przemocy w mediach

Czynniki zapobiegające:

• aktywna współpraca w rozwiązywaniu problemów wychowawczych ucznia na linii szkoła – dom,

• działania profilaktyczne dostosowane do potrzeb szkoły,

• zajęcia pozalekcyjne kompensujące deficyt poznawczy, emocjonalny i wychowawczy,

• pomoc materialna w ramach posiadanych środków finansowych oraz współpraca z organizacjami pomocowymi działającymi na terenie gminy,

• zajęcia integracyjne zespołu klasowego.

II. CELE GŁÓWNE PROGRAMU:

1. Eliminowanie zachowań agresywnych i przemocy wśród młodzieży.

2. Wzrost poczucia bezpieczeństwa ucznia w szkole.

3. Integracja uczniów w szkole i wzmocnienie więzi między uczniami, nauczycielami i rodzicami we wspólnym działaniu na rzecz przeciwdziałania agresji.

4. Budowanie udanych relacji z ludźmi.

5. Szerzenie wiedzy na temat zagrożeń społecznych.

6. Kształtowanie właściwych zachowań w sytuacjach zagrożeń życia i zdrowia człowieka.

7. Kształtowanie postaw gotowości do udzielania pomocy poszkodowanym.

8. Rozwijanie świadomości i odpowiedzialności za zdrowie i życie swoje oraz innych ludzi, troska o zdrowie.

9. Włącznie rodziców do oddziaływań profilaktycznych

10. Radzenie sobie ze stresem.

11. Szerzenie wiedzy na temat zagrożeń społecznych.

12. Kształtowanie umiejętności nawiązywania kontaktów interpersonalnych.

13. Prezentowanie form właściwego spędzania wolnego czasu.

14. Odreagowanie napięć.

15. Skłanianie do refleksji nad własnym zachowaniem.

Cele szczegółowe:

- Komunikacja

1. Ćwiczenia i zabawy integracyjne wzmacniające poczucie

podmiotowości i akceptacji w grupie.

2. Opanowywanie i przezwyciężanie złości i agresji.

3. Konstruktywne rozwiązywanie sytuacji konfliktowych.

4. Tworzenie okazji do budowania konstruktywnych więzi z innymi.

5. Zdobywanie umiejętności rozwiązywania konfliktów.

6. Ukazywanie zachowań alternatywnych w sytuacjach wyzwalających

agresję.

- Zdrowie Psychiczne

1. Budowanie poczucia własnej wartości.

2. Radzimy sobie ze stresem.

3. Wpajanie zasad zachowania się w kontaktach odmiennej płci.

4. Stymulowanie poczucia własnej odrębności i wartości u młodzieży.

5. Rozwijanie u uczniów samodzielności własnych emocji i uczuć.

6. Ukazanie sposobów radzenia sobie w sytuacjach stresu.

- Życie bez nałogów

1. Główne zagrożenia: Nikotyna, alkohol, narkotyki.

2. Trening umiejętności odmawiania.

3. Kształtowanie wzorców zdrowego stylu życia.

4. Dostarczenie wiedzy o środkach psychoaktywnych (nikotyna, alkohol, narkotyki) i niebezpieczeństw związanych z ich używaniem.

5. Nabywanie umiejętności umożliwiających unikanie zagrożeń płynących z używania środków psychoaktywnych: umiejętność odmawiania, satysfakcjonująca zabawa bez sięgania po środki uzależniające.

Metody Pracy:

1. Metody aktywne, oparte na działaniu

2. Metody oparte na obserwacji

3. Metody oparte na słowie.

Zadania:

1. Integracja grupy. Wzmacnianie poczucia podmiotowości i akceptacji w grupie. Ćwiczenia i zabawy - 1h

2. Słuchanie. Czy potrafisz słuchać tego co mówią do ciebie inni? Wyrażanie własnych uczuć. Rozpoznawanie słów mówiących o uczuciach. Rozumienie uczuć innych osób. Odpowiadanie z empatią - 2h

3. Mówienie „dziękuję”. Czy potrafisz podziękować jeśli ktoś wyświadczy Ci przysługę - 1h

4. Jak się dogadać. Komunikacja między ludźmi czyli porozumiewanie się. Dobór słów, głos, mina, ągestykulacja – to wszystko niesie ze sobą informację nie tylko o tym, co zamierzasz zrobić, ale też o Twoich uczuciach, emocjach - 2h